تحلیل معناشناختی الفاظ طبیعت در قرآن کریم

معناشناسی هر کلمه ای در متن، تنها با در نظر گرفتن روابط مفهومی میان واژگان آن متن به وجود می آید و هیچ کلمه و واژه ای به تنهایی و در خلأ به وجود نمی آید؛ پس یکی از روش های ناقص در فهم معنای کلمه، استفاده از فرهنگ های لغت به تنهایی و به صورت جدا و منفک از ساختار جمله است که نمی تواند معنای کاملی را به مخاطب ارائه دهد. قرآن کریم در بسیاری از آیات به پدیده های طبیعی اشاره کرده و خواستار تفکر و تعقل در آن شده است؛ بنابراین، هدف این پایان نامه، بررسی و تبیین جایگاه معنایی الفاظ طبیعت در قرآن کریم به شیوه ی معناشناسانه و در ساختار جمله است. که با روش کتابخانه ای، تجزیه و تحلیل الفاظ، به بررسی روابط معنایی میان الفاظ طبیعت پرداخته است و این سوال در ذهن نگارنده بوده که میان الفاظ طبیعت در قرآن کریم چه روابط معناشناختی برقرار است و در نظام معنایی رابطه هم نشینی و جانشینی الفاظ طبیعت در قرآن کریم چگونه است؟ در پی این سوال و با بررسی معناشناسانه الفاظ طبیعت در قرآن کریم اینگونه به نظر می رسد که پیوند معنایی عمیقی با سایر واژه های هم حوزه خود دارند و تحت تأثیر سیاق و فضای حاکم آیات و کلمات مجاور خود هستند. رابطه ی ترادف بین «حَجَر» و «صَفوان»، «قَمَر» و «أهِلَّه» و...، و رابطه شمول معنایی بین «ریح، إعصار، حاصِب، قاصِف، عاصِف و سَموم» وجود دارد. در بحث هم نشینی و جانشینی، هم نشین های «نَهر، یَمّ، شَمس و...»، و جانشین های «مَطر، زلزله، رِیح و تُراب» بررسی شده که تأثیر بسزایی در مشخص شدن معنای این الفاظ و درک بهتر آن دارند.